Wróć

Dodatkowe artykuły

    KRZTUSIEC

    Krztusiec (inaczej koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną układu oddechowego, wywołaną przez gram-ujemną pałeczkę Bordetella pertussis. Po przedostaniu się do organizmu, bakterie wnikają do tkanek, gdzie namnażają się. Jednocześnie wzrasta stężenie wielu toksyn (m.in. toksyny krztuścowej – PT), wydzielanych przez bakterie. Toksyny niszczą miejscowo nabłonek układu oddechowego, a po przedostaniu się do układu krwionośnego, wywołują szereg ogólnych objawów.

    Uważa się, że toksyna krztuścowa w największym stopniu odpowiada za powstawanie objawów choroby, tj. długotrwałych napadów duszącego kaszlu, często połączonego z wymiotami. Krztuścem można się zakazić w każdym wieku, ale najostrzej krztusiec przebiega u nieuodpornionych noworodków i niemowląt oraz małych dzieci. Okres wylęgania choroby wynosi od 6 do 20 dni, przeciętnie 9-10 dni i trwa wiele tygodni. Mimo powszechnego przekonania o eradykacji tej choroby nadal stanowi ona istotny problem kliniczny.

    JAKIE SĄ OBJAWY?

    Krztusiec u noworodków rozwija się w III fazach:

    I Faza nieżytowa – w 1-3 tygodniu od zakażenia, charakteryzuje się:

    • Łagodnym kaszlem, nasilającym się w nocy
    • Nieżytem gardła
    • Katarem

    Czasem gorączką, która trwa średnio 1-4 tygodni

    Trudno jest odróżnić początkowe objawy krztuśca od innych infekcji górnych dróg oddechowych. W tej fazie krztusiec jest najbardziej zakaźny, a jego leczenie – najskuteczniejsze.

    II Faza kaszlu napadowego – trwająca 7-14 dni, charakteryzuje się:

    • Ciężkimi, powtarzającymi napadami kaszlu
    • Pianiem – objaw powstający w wyniku wymuszonego głębokiego wdechu, po którym kaszel uniemożliwia nabranie powietrza.
    • Wyczerpaniem organizmu – skutek wielominutowych napadów kaszlu

    III Faza zdrowienia – kolejne 2-8 tygodni, w których napady kaszlu ustępują stopniowo. Sam kaszel o różnym nasileniu może utrzymywać się wiele tygodni.

    U starszych dzieci oraz dorosłych zakażenia przebiegają często łagodnie i rzadko są rozpoznawane przez lekarzy.

    JAKIE SKUTKI POZOSTAWIA KRZTUSIEC?

    Do powikłań, powstających w wyniku nadmiernego wysiłku mięśni, zaangażowanych w powstawanie kaszlu, należą: 

    • Bezdech
    • Niedotlenienie
    • Sinica
    • Omdlenie
    • Wymioty
    • Krwawienia ze spojówek, z nosa i uszu
    • Pękanie naczyń krwionośnych w gałce ocznej i na twarzy
    • Obrzęk twarzy
    • Uszkodzenia więzadła języka
    • Bóle brzucha
    • Powstawanie przepuklin

    POWIKŁANIA ZAGRAŻAJĄCE ŻYCIU TO:

    • Zapalenie płuc – najczęstsza przyczyna zgonu dzieci
    • Uszkodzenia mózgu, spowodowane niedotlenieniem, w 1/3 przypadków niedotlenienie mózgu (m.in.  wystąpienie drgawek, utrata przytomności) prowadzi do zgonu
    • Niedożywienie, związane z występowaniem uporczywych wymiotów

    SKĄD WIADOMO, ŻE TO KRZTUSIEC?

    Standardem w diagnostyce krztuśca jest badanie bakteriologiczne
    Diagnostyka serologiczna – najbardziej dostępna metoda – należy wykazać znamienny wzrost, tj. czterokrotny, miana swoistych przeciwciał w dwóch próbkach surowicy w odstępie 3‑5 tygodni.

    JAK MOŻNA SIĘ ZARAZIĆ?

    Krztusiec szerzy się drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni z chorym lub nosicielem.

    GDZIE WYSTĘPUJE RYZYKO ZAGROŻENIA?

    Krztusiec występuje na całym świecie z cyklicznym wzrostem zachorowań, co 2-5 lat. Każdego roku rejestruje się około 40 mln zachorowań na tę chorobę, szczególnie w krajach rozwijających się, co wiąże się z około 5 mln przypadków zapaleń płuc, 360 000 zgonów oraz 50 000 przypadków powikłań neurologicznych. W krajach biednych systematyczne wprowadzanie szczepień prowadzi do obniżenia śmiertelności z powodu krztuśca na świecie.
    Ryzyko dla podróżujących: szczególną ostrożność i profilaktykę należy zachować, nie tylko wybierając się do krajów biednych, ale także do:
    Stanów Zjednoczonych, w których od lat 80-tych XX wieku nastąpił stopniowy wzrost zachorowań, a w latach 2005, 2010 oraz 2012 wystąpiły poważne epidemie.
    Unii Europejskiej od połowy lat 90-tych XX wieku zaobserwowano ponowny wzrost zachorowań na krztusiec. W ostatnich latach dynamicznie wzrasta liczba zachorowań. Choroba może występować nawet u osób wcześniej zaszczepionych, co wiąże się z wygasaniem odporności w wyniku upływu lat od podania ostatniej dawki szczepionki. W 2011 roku w Europie odnotowano 19 743 zgłoszonych zachorowań na krztusiec. Najwięcej zachorowań odnotowano w Holandii, Norwegii i Słowacji.

    JAK ZAPOBIEGAĆ?

    Podstawą profilaktyki krztuśca są obowiązkowe szczepienia ochronne, przeprowadzane w 1., 2. i 6. roku życia. Cztery pierwsze szczepienia wykonywane są szczepionką pełnokomórkową (DTPw), natomiast ostatnie szczepionką bezkomórkową DTaP. Przeciwwskazaniem do zastosowania szczepionki pełnokomórkowej jest wcześniactwo i mózgowe porażenie dziecięce, związane z niedotlenieniem okołoporodowym. Odporność na zachorowanie na krztusiec zmniejsza się wraz z czasem upływającym od ostatniego szczepienia.
    Osobom dorosłym powyżej 19 roku życia szczepionym w przeszłości zaleca się pojedyncze dawki przypominające co 10 lat, a nieszczepionym – szczepienie podstawowe. Na rynku dostępna jest szczepionka, która jednocześnie zapewnia ochronę przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis. Schemat szczepienia obejmuje podanie jednej dawki przypominającej co 10 lat u osób zaszczepionych w przeszłości przeciw ww. chorobom zakaźnym.

    Powiązane